به گزارش ابصارخبر، یونس اشرفی امین، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور استان اردبیل در یادداشتی به مبحث سگ گردانی در اردبیل پرداخت و نوشت: اخیراً در جامعه فراوان دیده می شود که برخی از مردم به سگ دوستی، سگ گردانی، سگ بازی و همنشینی با سگ روی آورده اند. این موضوع در برخی مناطق از جمله استان اردبیل که مشهور به دارالإرشاد و دیار مومنان است و همه مردم به صورت یکدست دارای یک فرهنگ غنی اسلامی- ایرانی و اصیل آذربایجانی هستند، قدری شگفت انگیزتر به نظر می رسد. گرچه هنوز فراگیر نشده است، ولیکن چاره کار هم اکنون باید! نوشتار حاضر با بیانی متفاوت و رویکردی باز به این مساله پرداخته است.
در آموزه های دینی، سگ نجس شمرده شده است؛ ولی برخی مفهوم این نجاست را به صورت درست درک نکرده اند و قضاوت های عجولانه درباره اصل دین نموده اند. در بحث نجاست سگ، نجس فقهی مد نظر است و این حکم هرگز به معنای بد بودن و نحس بودن این حیوان نیست و توهین به سگ محسوب نمی شود. قطعاً همه مخلوقات و حیوانات از روی هدف آفریده شده اند و اتفاقاً همین حیوان (سگ) فواید بسیار زیادی دارد و ویژگی های بسیار مثبتی در سگ وجود دارد که حتی برای انسان درس آموز است. براساس دین، هیچ کس حق ندارد کوچک ترین آزاری به هر حیوانی از جمله سگ برساند. بنابراین نجس بودن سگ، دلیل بی فایده بودن یا عدم استفاده از آن در جای خود نیست؛ همان گونه که خون هم نجس است، ولی خاصیت زیادی داشته و هیچ کس علیه آن حرفی نمی زند. پس اینکه برخی می گویند: مگر مي شود سگ با اين وفاداريش نجس باشد؟، مغلطه ای نادرست است. در دین اسلام سگ مطرود نیست. جالب اینکه در قرآن (آیه 4 سوره مائده) به این مطلب اشاره شده که اگر حيواني توسط سگ شکاري صيد شده باشد، گوشت آن حلال است.
برخی می گویند چون نجس بودن سگ در قرآن تصریح نشده، پس نجس نیست! اولاً باید به آن عزیز گفت شما که معتقدید سگ نجس نیست، چرا سر سگ را نمی برید و گوشت آن را نمی خورید؟! پس گوشت سگ هم نباید حرام و نجس باشد، چون در قرآن نیامده!! ثانیاً باید گفت که جزئیات تمام حکم ها در قرآن نیامده و خداوند در قرآن (نحل، 44 و حشر، 7) بیان جزئیات را به پیامبر (ص) و جانشینانش واگذار کرده است. همانگونه که به عنوان مثال در هیچ آیه ای نیامده که نماز صبح دو رکعت است؛ اما هیچ مسلمانی نیست که بگوید نماز صبح دو رکعت نیست! لذا معصومان (ع) نیز سگ را نجس دانسته اند و در این زمینه آنقدر روایت وجود دارد که مورد اجماع همه عالمان و اندیشمندان متخصص قرار گرفته است. البته تاکید می‌شود که رعایت حقوق حیوانات از جمله سگ بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ به طوری که بر مبنای آموزه‌های اسلام، اگر کسی سگ را بکشد، باید دیه آن را بپردازد. همچنین در کتب فقهي آمده است که اگر شخصى، به مقدار وضو گرفتن آب داشته باشد و بترسد که اگر با آن وضو بگيرد، دچار تشنگى شود، بر او واجب است که تيمم کند و آب را براي نوشيدن نگهدارد. فقیه بزرگ صاحب جواهر پس از نقل اين فتوا مى نويسد: «اگر از تشنگى حيوانى نيز بترسد، حکم همين است، گرچه آن حيوان، سگ باشد» «وکذا الحيوان اذا کان کذلک وان کان کلبا» (جواهرالکلام، ج 5، ص114)
در منابع روایی آمده که یک برده ای موقع غذا خوردن به سگ هم غذا داد و امام حسین (ع) به خاطر این کار او را خرید و آزاد کرد. ائمه (ع) با حیوانات و سگ خیلی مهربان بودند؛ اما سگ را بغل نمی کردند و بیاورند زیر یک لحاف بخوابند و در یک ظرف غذا بخورند!
برخی می گویند منظور از نجس بودن، باطنی است نه ظاهری. حتی در آن صورت نیز شایسته است انسان تا حدی از سگ دوری کند که محل خوردن و آشامیدن و خواب آن با انسان در یک جای مشترک و سر یک سفره یا میز غذا خوری و روی یک تخت نباشد؛ ولی می توان برای استفاده های مناسب در محیط های خاص از سگ نگهداری نمود.
هم آغوشی و هم غذا شدن با سگ ضررهای فراوان جسمی و روحی و روانی دارد که حتی محققان دانشگاه های غربی نیز به ضررهای ناشی از بیماری های گوناگون حشر و نشر با سگ اعتراف کرده اند و برخی از این ضررها با شستن سگ و تمیز کردن و ضد عفونی کردن و... از بین نمی رود.
دلایل سگ دوستی در ایران
1- خودنمایی، خاص بودن و جلب توجه: برخی افراد عقده دیده شدن و برتر بودن و جلب توجه دیگران را دارند، ولو به هر شیوه ای. فراوان دیده می شود که بعضی از آقایان و خانمها لباس های بسیار زننده می پوشند که در جامعه دیده شوند و مورد توجه واقع بشوند، در حالی که خودشان هم از آن لباس بدشان می آید!
2- القای روشنفکر بودن خود: کار به جایی رسیده که امروزه اگر کسی حیوان دیگری مثل گوسفند و... نگهداری کند، نشانه اُمّلی و عقب ماندگی است، ولی نگهداری سگ، نشانه روشنفکری!
3- پز دادن و باکلاس بودن و احساس شخصیت: زمانی که در جامعه پز دادن ارزش تلقی شود و در زمینه معیارهای ارتقای شخصیت، خلأ وجود داشته باشد و یا معیارها مورد غفلت قرار گیرد، عده ای این حس را در چیزهای غیر منطقی می جویند. یک زمانی کشیدن سیگار باعث شخصیت بود! و امروزه برخی می خواهند خود را باشخصیت و با کلاس نشان دهند؛ البته با سگ بوسی و سگ لیسی و سگ بازی!
4- نیاز به همدم و رفع خلأ عاطفی: باید قبول کنیم که بر اثر مشکلات متعدد فرهنگی، اقتصادی و خانوادگی که زندگی مدرن بر جای گذاشته، همچنان نیازهای عاطفی بخش قابل توجهی از مردم به درستی ارضا نشده است؛ از این رو برخی رفع این احساس و برطرف کردن آن نیاز را مراوده و دوستی با برخی حیوانات بویژه سگ می جویند. غافل از اینکه انسان اشرف مخلوقات است و برتر از حیوانات. گویی فراموش کرده اند که به قول شاعر: گو رفیقت کیست تا گویم که ای!
5- تنهایی ناشی از نبود فرزند: برخی به هر دلیل دارای فرزند نیستند یا فرزندانشان بزرگ شده اند و اکنون به آنها سر نمی زنند و در عمل گویی فرزند ندارند و احساس تنهایی می کنند. لذا برای اینکه با چیزی مانوس و سرگرم شوند، به همنشینی با سگ روی می آورند! این هم محصول زندگی مدرن است که گرچه عصر ارتباطات است، ولی انسانها ارتباطات چندانی با هم ندارند و صفا و صمیمیت که در سبک زندگی قدیم بود، متأسفانه از دست رفته است.
6- رسیدن به پوچی: برخی نیز بر اثر مشکلات به وجود آمده در زندگیشان و فشارهای گوناگون فکری تحمیل شده بر ذهنشان، احساس پوچ بودن می کنند و برای اینکه این حس را بزدایند، به انس با سگ مشغول می شوند و گاهی هدف خاصی هم ندارند!
7- ساختارشکنی و لجاجت با دین و قانون: برخی افراد دوست دارند همیشه ساز مخالف بزنند و از آنجا که سگ بازی از سوی حکومت و دین، نهی شده است، عمداً سگ نگهداری می کنند و روابط با سگشان را علنی هم می کنند! البته از باب سخن معروف «الإنسانُ حَریصٌ علی ما مُنِع»، نفس انسان غالباً دوست دارد به سمت چیزهایی برود که از آن منع شده! این موضوع از زمان آدم (ع) تا امروز بوده است؛ اگر طالوت از باب امتحان الهی به لشکریانش گفت از آب این رود زیاد نخورید، اتفاقا زیاد خوردند! (بقره، 249) اگر خدا به عنوان آزمایش به یهودیان فرمود که روز شنبه ماهی صید نکنید، اتفاقا عمل نکردند! (اعراف، 163) اگر خدا گفته گوشت خوک حرام است (بقره،173)، امروزه بیشترین استفاده از گوشت خوک در غرب هست... اگر خدا فرموده شراب نخورید (مائده، 90)، انسان بیش از نوشیدنی های خوشمزه دیگر به شراب روی می آورد! اگر دین گفته ازدواج کنید و از زنا و لواط دوری کنید (اسراء، 32 و اعراف، 81)، برخی به جای ازدواج، دنبال کارهای نامشروع هستند! ... همه اینها به خاطر نفس انسان و تلاش شیطان است. البته امروزه شیطان از رشد فزاینده سگ دوستی بر خود می بالد!
8- به رخ کشاندن زندگی مرفه و پولدار بودن: در جامعه ما با توجه به شکاف طبقاتی فراوان، بخشی از مردم در رفاه زیاد هستند و گاهی نمی دانند با پول خود چه کنند! لذا برای ایجاد تنوّع و نشان دادن زندگی لاکچری خود، سگی می خرند و با آن در جامعه ظاهر می شوند؛ با اینکه بعضاً خودشان هم می گویند که حس خوبی به سگ ندارند!
9- تقلید از دیگران: وقتی فرد خود پخته نباشد و نقش اراده و اختیار در شکل گیری و تحول شخصیت خود، تاثیر اندکی داشته باشد، در تمام زندگی ناگزیر به تقلید از دیگران می پردازد. گاهی ممکن است فردی تحت تأثیر یک چهره مشهور مانند هنرپیشه یا ورزشکار یا هر سلبریتی دیگر قرار بگیرد و بدون به کار گرفتن عقل خود، به تقلید از آنها به سگ دوستی روی آورد.
10- تبلیغات فراوان رسانه های غربی: باید بر نقش بسیار موثر رسانه های غیر داخلی (اعم از شبکه های اجتماعی و شبکه های ماهواره ای) بر رواج این فرهنگ نادرست در جامعه ایران تاکید کرد. بنده خود مشاهده کرده ام که شبکه های غربی علناً به مردم عزیز ایران القا می کنند که چرا بچه به دنیا می آورید؟! بیایید به جای فرزند، با سگ همنشین شوید! جالب اینکه تبلیغات فراوان برای تغییر سبک زندگی از جمله سگ بازی، بیشتر برای ایرانی هاست و گرنه در جوامع خود این همه تبلیغ نمی کنند که مردم به سگ روی بیاورند! جدای از این، منصفانه باید گفت که مردم برخی از کشورهای غربی، گاهی آداب و اخلاق خوبی هم دارند؛ آنچه جای تعجب است، چرا برخی از ایرانی ها از آداب پسندیده آنها الگو نمی گیرند؟! و تنها از رفتارهای منفی تاثیر می پذیرند؟! مثلاً چرا در جامعه ما دروغ و غیبت و تهمت زیاد است؟! با اینکه دین بیشترین نکوهش را در مورد آنها دارد. چرا برخی از ایرانی ها تقلید از غرب را تنها در جایی که خود دوست دارند، رعایت می کنند؟! به شوخی می توان گفت که اگر اروپایی ها عقرب نگهداری کنند، بعضی از ایرانی ها از فردا به منزلشان عقرب می آورند!!
آن عزیزانی که تحت تاثیر رسانه های خارجی سگ نگهداری می کنند، تاکنون از خود پرسیده اند که چرا آنها این همه تبلیغ می کنند که سگ نگه دارید؟! آیا حیوانی غیر از سگ وجود ندارد؟! بسیاری از حیوانات دیگر هستند که به مراتب مزایای بیشتری از سگ دارند و نگهداری آنها نه تنها ضرری ندارد، بلکه برای فرد و جامعه نیز مفید است. اگر دلشان برای حیوانات می سوزد، چرا به بقیه حیوانات نمی پردازند و عمداً فقط سگ را تبلیغ می کنند؟!
البته تأکید می شود که نگهداري سگ برای استفاده های مناسب اشکالی ندارد، امّا بهتر است محل زندگي او جداي از محل زندگي انسان باشد، به گونه اي که حداقل بينشان دربي فاصله شود. يعني خانه‌اي جداگانه براي سگ ساخته شود؛ نه اینکه در یک سفره، درون یک ظرف غذا خورده شود و در بستر خواب، زیر یک لحاف خفته شود!
آنهایی که مدعی حقوق حیوانات هستند، باید بگویند که چرا سگ را مجبور می کنند که کنارشان بخوابد، با آنها غذا بخورد و با هم حمام بروند؟! اتفاقاً باید بگذارند که سگ آزاد باشد و با همنوع خود در طبیعت زندگی کند و این کارهای غیرعقلانی به نفع آن سگ بیچاره هم نیست. حداقل به سگ رحم کنید!
مدعیان حقوق بشر بگویند که آیا آزار و اذیت مردم در معابر عمومی و آپارتمانها توسط سگ دوست ها درست است؟! آن هم در جامعه ای که طبق فرهنگ آن، هم آغوشی و حشر و نشر با سگ مذموم است. مردم عزیز ایران هم در جریان باشند که مبادا دین اسلام را به خاطر نجس دانستن سگ کنار نگذاریم. چون کاملترین و جامع ترین دین است و فواید بی شماری دارد. اگر دین مطلبی گفته، قطعاً به فکر سود انسان است، وگرنه خداوند چه نفعی می برد از اینکه سگ نجس باشد یا نباشد؟! شایسته نیست فرهنگ هم آغوشی با سگ در میان مردم متدین ایران رواج داشته باشد. مردمی که به امام حسین (ع) ارادت دارند و به خوبی می دانند که یکی از ویژگی های بارز یزید به عنوان دشمن درجه یک امام معصوم، سگ بازی بود.
و اما کلام آخر: بر فرض که از نظر دین اسلام سگ نجس نیست، آیا شأن انسان این قدر پایین است که با یک حیوان هم غذا و هم آغوش و هم بستر شود؟! به قول معروف «همه خوبند اما نه برای همه کار» سگ هم خوب است؛ اما نه برای اینکه در یک ظرف با انسان غذا بخورد و بغل انسان بخوابد و با انسان حمام برود و...
نهایتاً آنها که عاشق سگ هستند، می توانند در مکانهایی دور از اماکن عمومی به خوشگذرانی با سگشان بپردازند! و حتی می توانند محل هایی محصور و دور از شهر داشته باشند که بخشی از وقت خود را به هم آغوشی با سگشان صرف نمایند تا بلکه سیر شوند!!
اما همه مسئولان هشیار باشید و هم اکنون به فکر راهکارهای اساسی باشید، نه هنگامی که کار از کار گذشته باشد! گرچه اکنون نیز دیر است، ولی ظاهراً هیچ برنامه ای از سوی هیچ مسئولی در جامعه در این زمینه وجود ندارد.
انتهای پیام/