12 فروردين روز شكل‌گيري نظام جمهوري اسلامي و از مهمترين اعياد ملي ايران است. تشكيل نظام جمهوري اسلامي در دوازدهم فروردين 1358 كه در پي برگزاري رفراندوم عمومي در دو روز پياپي دهم و يازدهم فروردين اعلام شد، مهمترين رويداد سياسي در ايران، پس از پيروزي انقلاب در 22 بهمن 1357 محسوب مي‌شود.
پایگاه اطلاع رسانی ابصار نیوز در این خصوص و بیان اهمیت گرامیداشت این روز بزرگ در تاریخ انقلاب اسلامی ایران با حجت الاسلام سید محمد سید سیاح، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در بسیج دانشجویی دانشگاههای استان اردبیل به گفتگوی تفصیلی نشستیم:
ابصار نیوز: فروردین یادآورچه روزی در تاریخ ایران اسلامی است؟
سید سیاح: 12 فروردين 1358، روز اعلام نتايج همه‌پرسي در مورد نوع حكومت پس از انقلاب اسلامي بود. امام خميني(ره) با وجود اينكه حمايت همه جانبه مردم را در اختيار داشتند، فرمودند كه: «احتياج به رفراندوم هم نيست؛ براي اين كه مردم آراي خودشان را در ايران اعلام كردند. با فريادها و دادها اعلام كردند...» [صحيفه نور، جلد سوم] اما به دليل اتمام حجت براي ديگران و بسته شدن اما و اگرها فرمان اجراي همه‌پرسي را صادر كرده و فرمودند: «اين جانب به جمهوري اسلامي رأي مي‌دهم و از شما هم مي‌خواهم كه به آن رأي دهيد.»
با اعلام اين مطلب، وسوسه‌ها شروع شد و هر گروهي، نامي را براي حكومت جديد اعلام مي‌كرد. بعضي مي‌گفتند: جمهوري ايران. بعضي بر دموكراتيك بودن تأكيد داشتند و جمهوري دموكراتيك ايران را پيشنهاد مي‌كردند. بحث داشت بالا مي‌گرفت كه دوباره، امام خميني(ره) با آگاهي بي‌نظير خود و با احساس خطر از انحراف اهداف و آرمانها اعلام كردند: «رأي بدهيد به جمهوري اسلامي، نه يك حرف زيادتر و نه يك حرف كمتر» و اين چنين شد كه مردم ايران بار ديگر همبستگي و حمايت خود از امامشان را به جهانيان نشان دادند و در روزهاي دهم و يازدهم فروردين ماه به پاي صندوق‌هاي رأي رفتند و به يكي از بزرگترين اهداف انقلاب و قيامشان جامه عمل پوشاندند. حضور مردم در صحنه به قدري چشمگير و پرشكوه بود كه امام(ره) در پيام خود به ملت شريف ايران اعلام كردند: «من از اين همبستگي بي‌مانند كه همه به نداي آسماني ـ واعتصموا بحبل الله جميعاً و لاتفرقوا ـ لبيك گفتند و به اتفاق آرا به جمهوري اسلامي رأي مثبت دادند و رشد سياسي و اجتماعي خود را به شرق و غرب ثابت كردند، تقدير مي‌كنم...»
در روز 12 فروردين نتايج همه‌پرسي اعلام شد و 2/98 درصد رأي دهندگان به جمهوري اسلامي رأي مثبت دادند و راه را براي شكل‌گيري هرگونه بحث و جدل در شكل و نوع حكومت ايران بستند.
ابصار نیوز: چرا از 12 فروردین بعنوان عید نام برده می شود و تعطیل رسمی نیز اعلام شده است؟
سید سیاح: در آن زمان، امام خميني(ره) در پيام راديو، تلويزيوني خود به مردم ايران فرمودند: «صبح‌گاه 12 فروردين كه روز نخست حكومت الله است از بزرگترين اعياد ملي و مذهبي ماست و ملت ما بايد اين روز بزرگ را عيد بگيرند و زنده نگه دارند، روزي كه كنگره‌هاي قصر 2500 ساله حكومت طاغوتي فرو ريخت و سلطه شيطاني براي هميشه رخت بر بست و حكومت مستضعفين جانشين آن گرديد.
ابصار نیوز: دموكراسی به عنوان مفهومی نوین از حدود دو قرن اخیر مطرح شد و از صد سال پیش انواع حكومتهای دموكراتیك در جهان سربرآوردند. از قرن نوزدهم میلادی با تشكیل حكومتهای دموكراتیك و جمهور خواهانه، بحث «رفراندوم» مطرح گردید و در كشورهای مختلف به عناوین مختلف به اجرا درآمد. این مسئله را در ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
سید سیاح: در جمهوری اسلامی ایران این مسئله در ابعاد گسترده تر و البته «مردم سالارانه تر» به اجرا درآمد. به نظر می رسد اعتماد حكومت جمهوری اسلامی به رأی مردم مهمترین ویژگی همه پرسی سال 58 بوده باشد؛ چرا كه در این همه پرسی اهمیت رای مردم مورد تاكید قرار گرفته و در مفاد این همه پرسی آورده شده, در صورت عدم رأی موافق مردم به حكومت جمهوری اسلامی، اشكال دیگری از حكومت به رأی مردم گذاشته شود. اعتماد یك حكومت به مردم از این بالاتر در هیچ كدام از حكومتهای دموكراتیك و جمهورخواهانه دیده نشده است. شاید بتوان گفت بهترین شكل همه پرسی در میان رفراندوم های مهم جهان، در فروردین 58 رقم خورده است. در حقیقت همه پرسی سال 58 مصداق بارز تحقق دموكراسی به معنای واقعی كلمه و حكومت مردم بر مردم است كه همچنان بر تارك جهان می درخشد و روح آزادی خواهی را به گوش ملتهای جهان رسانده است؛ و به بركت این نظام است كه امروزه ملتهای آزادی خواه اسلامی در عراق، یمن، لیبی، مصر، بحرین و غیره بر ضد حاكمیت استبدادی به پاخواسته و خواستار تشكیل حكومتی با اتكاء به آراء مردم هستند.
ابصار نیوز: نظر شما در خصوص رفراندوم های صورت گرفته در ایران قبل از شكل گیری جمهوری اسلامی ایران چیست؟
سید سیاح: در ایران قبل از انقلاب اسلامی ما با 2 رفراندوم مهم روبرو هستیم، رفراندوم سال 32 توسط دكتر مصدق و رفراندوم سال 41 توسط محمدرضا شاه انجام گرفت.
هدف مصدق از برگزاری رفراندوم، برگزاری انتخابات پیش از موعد مجلس بود اما با استعفای اكثریت نمایندگان مجلس ضرورت انجام رفراندوم زیر سوال رفت و مخالفان و موافقانی یافت و به عقیده برخی انجام آن زمینه شكل گیری كودتایی را پی ریزی می كرد و از طرفی برخی نیز كه طرفدار شاه بودند از نتیجه نهایی رفراندوم در هراس بودند و آن را عملی غیرقانونی قلمداد می كردند. اما وی با توجه به وضع مجلس ناچار به برگزاری رفراندوم بود كه در نهایت نیز با رأی اكثریت مردم به نفع مصدق و اهداف او به اتمام رسید. در سال 41 محمدرضا پهلوی پس از تعطیلی مجالس سنا و شورای ملی اعلام كرد كه به موجب قانون اساسی از حق قانونگذاری برخوردار است، هر چند كه این اقدام او بر خلاف قانون اساسی بود اما او بر اساس این نظریه اصلاحات خود را به رفراندوم گذاشت تا پس از تشكیل مجلس به تصویب مجلس نیز برساند.
ابصار نیوز: به نظر شما چرا گرامیداشت این روز(حماسه 12فروردین) در تاریخ انقلاب اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است؟
سید سیاح: در خصوص شرایط زمانی و شرایط سیاسی حاكم بر فضای ایران سال 58 ذكر نكاتی ضروری است، كه می تواند بر اهمیت سیاسی مسئله و ماهیت مردم سالارانه آن كه تحت لوای رهبر كبیر انقلاب اسلامی به اجرا درآمد، اشاره كند:
- اهمیت رأی و عقیده مردم نسبت به حكومت جدید قبل از تصویب قانون اساسی كه در نوع خود بی نظیر است.
- بیان لزوم انجام همه پرسی از سوی امام خمینی(ره) با وجود اینكه مردم خود، انقلاب را رقم زده بودند كه نمونه آن در تاریخ سیاسی جهان یافت نمی شود.
- اعلام شرط سنیِ 16 سال به منظور ایجاد حق تصمیم گیری به آحاد مختلف مردم.
- قابل فهم بودن مفاد برگه رأی با توجه به آمار بالای رأی دهندگان بی سواد و عدم آگاهی از تعاریف مفاهیم سیاسی معاصر (نشانگر احترام حداكثری به حقوق ملت اسلامی).
- تصویب لایحه قانونی همه پرسی قانون اساسی جمهوری اسلامی در شورای انقلاب (علی رغم دستور رهبر انقلاب مبنی بر ضرورت برگزاری همه پرسی).
- تصویب بسیاری از اصول قانون اساسی از طریق همه پرسی و مرجع قرار گرفتن آراء مردم در برخی امور عمومی كه سرنوشت نهائی ملت را مشخص می كردند.
- رجوع به همه پرسی در خصوص مسائل بسیار مهم مملكت منوط به تصویب مجموع نمایندگان مجلس، كه این در نوع خود بی نظیر است و در كمتر حكومت دموكراتیك دیگری در جهان می توان مشابه آن را ذكر كرد.
- تصویب نهائی بازنگری قانون اساسی توسط همه پرسی (پس از تأیید رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای بازنگری قانون اساسی) كه این خود نشان از اهمیت بالای عقیده مردم نسبت به امور جاری كشور دارد و این جایگاه همواره برای مردم حفظ شده است و محدود به همه پرسی سال 58 نبوده است.
- امكان شكل گیری احزاب واقعی و حضور همه جانبه آنها در صحنه های سیاسی و اجتماعی جامعه بر اساس خواست مردم در قانون اساسی و همه پرسی آن.
شاید بتوان گفت بهترین شكل همه پرسی در میان رفراندوم های مهم جهان، در ایران در سال 58 رقم خورده است.
ابصار نیوز: در پایان این گفتگو اگر نکته ای ناگفته در خصوص این روز بزرگ و اهمیت گرامیداشت آن مانده است برای مخاطبین ابصار نیوز بیان کنید؟
سید سیاح: در خاتمه و جمعبندی موارد مطروحه در خصوص همه پرسی 12 فروردین ذکر دو نكته ضروری به نظر می رسد:
1- به رغم اینكه مردم به رهبری روحانیت ، انقلاب اسلامی را پایه ریزی و اجرا كرده بودند و خود انقلاب را به این مرحله رسانده بودند كه موفق به تشكیل حكومت بشود، اما با وجود این با آغاز تشكیل اركان نظام اسلامی، اصل نظام دوباره مورد پرسش قرار گرفت تا مردم به اختیار خود و بودن هراس از هر حزب و جریان سیاسی در پای صندوق های رأی آزادانه نظر خود را بیان كنند و خود را در همه مراحل انقلاب از برپایی تا تشكیل حكومت سهیم بدانند.
2- در قانون اساسی كه به همه پرسی گذاشته شد حق رأی و همه پرسی برای ملت اسلامی محفوظ ماند تا در مواقع لازم و با تشخیص مجلس شورای اسلامی مردم نقش سیاسی خود را ایفاء كنند و خود را از حاكمیت و دولت دور ندانند؛ كه این امر مصداق آیات قرآن كریم است كه هیچ اجبار و زوری را بر مردم مشروع و مجاز ندانسته است.
در حقیقت همه پرسی سال 58 مصداق بارز تحقق دموكراسی به معنای واقعی كلمه و حكومت مردم بر مردم است كه همچنان بر تارك جهان می درخشد و روح آزادی خواهی را به گوش ملتهای جهان رسانده است؛ و به بركت این نظام است كه امروزه ملتهای آزادی خواه اسلامی در عراق، یمن، لیبی، مصر، بحرین و غیره بر ضد حاكمیت استبدادی شوریده اند و خواستار تشكیل حكومتی با اتكاء به آراء مردم هستند.
با تشکر از صرف وقت گرانقدرتان
عنوان: مصاحبه در خصوص همه پرسی 12 فروردین 58
مصاحبه شونده: حجت الاسلام سید محمد سید سیاح
مصاحبه گر: مهدی جدی
انتهای خبر/ج